FAQ

De stichting Literaire rechten auteurs (Lira) is de auteursrechtenorganisatie voor schrijvers en vertalers van gedichten, verhalen, essays, columns, novellen, romans, éénakters, toneelstukken, sketches, hoorspelen, tv-spelen, series en films voor tv, conferences en muziek-dramatische werken zoals opera’s, operettes, musicals en nog veel meer. Met literaire werken bedoelt Lira praktisch alles wat met woorden is geschreven. Dus niet alleen werken van P.C. Hooftprijs-winnaars, maar ook schrijvers van streekromans, vertalers, scenarioschrijvers, freelance journalisten en ondertitelaars.

Lira beheert (collectief) auteursrechten van schrijvers en verdeelt vergoedingen onder alle tekstmakers die daar recht op hebben. Via het Lira Fonds steunt Lira organisaties en activiteiten die de sociale en culturele positie van tekstmakers versterken. Lira heeft met alle relevante landen in de wereld wederkerigheidscontracten gesloten. Zij vertegenwoordigen de bij Lira aangesloten auteurs in hun landen en Lira de bij hen aangesloten auteurs in Nederland.

Lira betaalt aan auteurs vergoedingen uit voor (her)gebruik van teksten die zij hebben geschreven. De tarieven zijn opgesplitst in vier categorieën, die je kunt bekijken op hun site: https://www.lira.nl/Over-Lira/Tarieven

NORMA is een collectieve beheersorganisatie (cbo), oftewel rechtenorganisatie voor alle uitvoerend kunstenaars: acteurs, cabaretiers, dansers, dirgenten, muzikanten, stemacteurs en zangers, die hun medewerking verlenen aan producties die op tv c.q. internet worden uitgezonden.

NORMA incasseert en verdeelt een aantal zogenaamde collectieve vergoedingen, zoals kabel-, thuiskopie- en leenrechtvergoedingen van alle programma's die worden uitgezonden op tv en via internet. Alle programma's waar uitvoerend kunstenaars hun medewerking aan hebben verleend. Het gaat niet alleen om tv-series en films, ook om concerten en theatervoorstellingen die worden uitgezonden. Plus sportprogramma's, talkshows, het journaal, documentaires, elk programma waarin een optreden is van een artiest. Elk programma met een tune; die is immers ingespeeld door muzikanten.

De categorieën waarvoor NORMA incasseert en verdeelt zijn: film, concerten, kleinkunst, podiumkunst, tv-serie, kunst, animatiefilm, animatieserie, dagelijkse tv-serie, amusement, docudrama, documentaire, informatief (inclusief sport).

NORMA verdeelt naargelang het aandeel van de uitvoerend kunstenaar in hoofdrol, middenrol en kleine rol.

Hoofdrol: Een hoofdrol gaat naar performances binnen een productie waarbij de uitvoerend kunstenaar een hoofdaandeel heeft en naar schatting ongeveer 20% van de duur van het werk te zien of te horen is. De 20% is een indicatie en geen vast gegeven. De rol is dragend c.q. bepalend voor de verhaallijn of het muziekstuk, dan wel dominant aanwezig boven andere bijdragen binnen betreffende productie.

Middenrol: Een middenrol wordt toegekend aan alle naamdragende performances, niet vallend onder hoofdrol. Naamdragend zijn specifiek gedefinieerde rollen met een eigen naam. Dan wel, een middenrol wordt toegekend aan alle performances die essentieel zijn en tegelijkertijd bedoeld ter ondersteuning van de hoofdrollen. Binnen muzikale formats gaat een middenrol naar performances van acts indien er meerdere afzonderlijke acts, niet zijnde een hoofdact, onderdeel zijn van de productie.

Kleine rol: Een kleine rol wordt toegekend aan niet specifiek gedefinieerde, c.q. naamloze performances. Performances die zijn bedoeld om scènes in te kleuren, c.q. te completeren. In lijn daarmee worden kleine rollen tevens toegekend aan het corps de ballet, orkest- en koorleden. Dan wel, een kleine rol wordt toegekend aan performances die zijn bedoeld als intermezzo, ter afwisseling of afleding binnen non-fictie formats.

Als je repertoire claimt bij NORMA moet je ook een bewijs indienen. Dat kan zijn:
- een contract
- een kopie van de opdrachtbevestiging
- een sessierapport of urenstatus
- een link naar een website met bewijs van jouw aandeel aan het programma
- een afbeelding van de credits/aftiteling (screenshot of foto)
- een factuur (met vermelding van producties)
- ieder ander document dat bewijst dat jij een aandeel hebt in het programma waarvoor je claimt.

Als je geen van deze bewijzen hebt, iets waar stemacteurs soms mee te kampen hebben, heeft NORMA op hun website daar een apart formulier voor dat je kunt downloaden, invullen en indienen: 'Verklaring aanmelding repertoire NORMA'. Je komt op hun downloadpagina als je klikt op onderstaande link:

https://www.stichtingnorma.nl/overig/downloads/

Rechts onderaan staat een groen blok 'Verklaring aanmelding repertoire NORMA', met daarin de downloadknop.

Als je klikt op deze onderstaande link, download je het formulier -als het goed is- direct:

https://www.stichtingnorma.nl/wp-content/uploads/2021/02/Verklaring-aanmelding-repertoire-NORMA.docx

NORMA heeft een paar filmpjes gemaakt, die helpen bij het claimen in hun portal. Ga naar het YouTube kanaal van NORMA: https://www.youtube.com/user/stichtingnorma

Self-billing is een term die sinds kort gehoord wordt onder collega's. Wat is dat, self-billing?

Jij (leverancier-ondernemer), die prestaties levert aan de studio (afnemer-ondernemer) bent verplicht om een factuur te sturen. Jij reikt zelf de factuur uit. Het komt ook voor dat niet de leverancier, maar de afnemer de factuur opmaakt. Dit wordt self-billing genoemd. Self-billing komt voor bij commissarissen met een fictieve dienstbetrekking. De organisatie maakt dan de btw-factuur op aan de hand van de gegevens op de loonstrook en verstrekt de factuur aan de commissaris. Ook bij veilingen komt self-billing veel voor. De veiling weet namelijk voor welk bedrag een bepaald goed is verkocht. De veiling maakt dan de factuur op voor de verkoper.

Self-billing is in bepaalde gevallen voordelig, maar er kleven ook gevaren aan; met name voor de leverancier. De leverancier, jij, blijft aansprakelijk voor de juistheid van de factuur, ook al is het de afnemer die de factuur opstelt. Dat is een belangrijk punt van aandacht. De factuur moet op naam van de leverancier staan en moet voldoen aan alle factuurvereisten. Voldoet de factuur niet aan alle vereisten, dan kan de leverancier, jij dus, een boete krijgen. Daarnaast moet de leverancier de factuur bewaren volgens de administratieve verplichtingen.

Self-billing kan alleen plaatsvinden als zowel de afnemer als de leverancier akkoord gaan met het opstellen van de factuur door de afnemer. Het verdient de voorkeur dergelijke afspraken op papier te zetten. Dit kan bijvoorbeeld door een schriftelijke verklaring, of door een e-mail. Wel moet de verklaring zijn vastgelegd in de administratie.
Let op: Wanneer de leverancier niet akkoord gaan met de opgestelde factuur, moet de afnemer hiervan tijdig op de hoogte worden gesteld. Voor het opstellen van de factuur kan de afnemer niet zijn eigen briefpapier gebruiken.

Belangrijkste aandachtspunten:
-De door de afnemer opgemaakte factuur is geen creditnota. Een creditnota is namelijk gericht aan de afnemer.
-De door de leverancier gebruikte methode van vaststelling van factuurnummers moet worden gebruikt.
-Om door de afnemer opgestelde facturen eenvoudig in de administratie terug te kunnen vinden, is het verstandig om een andere reeks factuurnummers te gebruiken dan de reeks die wordt gebruikt voor door de leverancier eigenhandig opgestelde uitgaande facturen.
-De leverancier moet de verschuldigde btw opnemen bij vraag 1a of 1b van zijn/haar btw-aangifte en niet bij 5b.
-De afnemer moet de betaalde btw opnemen bij vraag 5b van zijn/haar btw-aangifte (mits hij/zij recht op aftrek van voorbelasting heeft).
-Het btw-nummer van de leverancier moet op de factuur worden vermeld; niet dat van de opsteller.
-Als de factuur wordt opgemaakt door de afnemer (self-billing), dan moet op de factuur worden opgenomen: 'factuur uitgereikt door afnemer'.

Ga eventueel ook naar de site waar Samen1Stem de informatie heeft gevonden: https://www.accountant.nl/magazines/accountant-oktober-2013/self-billing/

Bepaal voor jezelf of self-billing voor jou handig is of niet. Als jij het niet handig vindt en de studio wel, moet je dat rustig tegen de studio kunnen zeggen en daarover in overleg kunnen gaan. Het gaat hier om jouw financiële administratie, wat voor jou overzichtelijk moet zijn en voor de Belastingdienst kloppend moet blijven.

In het najaar van 2008 namen Anneke Beukman, Dieter Jansen, Stan Limburg en Florus van Rooijen het initiatief om een belangenvereniging op te richten voor iedereen die werkzaam is in de nasynchronisatie industrie: acteurs, regisseurs, technici, vertalers, voice-overs. Als naam werd gekozen voor Samen1Stem. In maart 2009 vond in het Ostade theater te Amsterdam de eerste bijeenkomst plaats. De reacties onder collega's waren dusdanig positief dat er al snel genoeg leden waren om over te gaan tot het oprichten van een vereniging. Op 11 juni 2010 werd bij de notaris de naam vastgelegd en de vereniging Samen1Stem officieel opgericht.

Het huidige bestuur bestaat uit:
Jürgen Theuns (voorzitter), Mark Omvlee (penningmeester), Hilde de Mildt, Ewout Eggink, Valentijn Banga.
Mailbeheer: Frans Limburg.

Het eerste bestuur bestond uit:
Ewout Eggink (voorzitter), Thijs van Aken (penningmeester), Victor van Swaay (secretaris), Anneke Beukman, Sander de Heer, Dieter Jansen, Hilde de Mildt, Edward Reekers, Florus van Rooijen (volgde Victor op als secretaris).
Mailbeheer: alle in- en uitgaande mails werden verzorgd en beheerd door Edna Kalb en Fred Meijer.

Oud-bestuursleden in alfabetische volgorde:
Karin van As (voorzitter), Joop van den Beucken, Shanna Chatterjee (secretaris, voorzitter), Hein Gerrits, Marijke de Jong (penningmeester), Levi van Kempen, Nola Klop, Pepijn Koolen (voorzitter), Daan van Rijssel, Jan-Willem Verkuyl, Fleur van de Water (secretaris).
Mailbeheer: Just Meijer.

Bij NORMA zit Jürgen Theuns in de Repartitie en Socu-commissie, names Samen1Stem.
Voor Lira is er binnen Samen1Stem een werkgroep van vertalers die mededelingen e.d. van Lira bekijkt en vragen stelt als er iets niet duidelijk is. De groep bestaat uit: Joop van der Beucken, Marijke de Jong, Christa Lips, Mark Omvlee, Trevor Reekers.

Andere leden die het bestuur ondersteunen c.q. ondersteund hebben zijn:
Caspar Jansen Venneboer, Finn Poncin, Franky Rampen, Trevor Reekers, Marjolien Spijkers, HJ van der Tak, Kas Westerbeek, Klaas Wijnberg.

In 2004 besloten Joop Pieëte en zijn vrouw Loes, van JPS Producties, een gezellige avond te organiseren voor alle acteurs, regisseurs en technici met wie ze samenwerkten. Met een knipoog naar de Nederlandse film award het Gouden Kalf, reikten ze de Zilveren Koe uit als waardering aan een collega die in hun ogen dat jaar bijzonder had gepresteerd.

Helaas moest de studio noodgedwongen in 2007 haar deuren sluiten. Dat betekende niet het einde van de Zilveren Koe. In 2008 nam Wim Pel, van WPP, contact op met Joop Pieëte en stelde voor om het uitreiken van de Zilveren Koe over te nemen.

Na de uitreiking in 2011 gaf WPP de fakkel door aan belangenvereniging Samen1Stem, opgericht in 2010, die de avond uitbreidde van de medewerkers van WPP naar alle medewerkers van alle studios die actief zijn in de nasynchronisatie industrie: SDI Media, Iyuno (voorheen Creative Sounds), DUBB4, Local Heroes, CineMeta, Digital Pictures.

Ontvangers van de Zilveren Koe zijn:
2004 Paul van Gorcum - 2005 Marjolein Algera - 2006 Fred Meijer - 2009 Jan Nonhof - 2010 Maria Lindes - 2011 Sander de Heer - 2012 Meindert de Goede - 2013 Huub Dikstaal - 2014 Hymke de Vries - 2015 Anneke Beukman - 2016 Beatrijs Sluijter - 2017 Barry Worsteling - 2018 Reinder van der Naalt - 2019 Hilde de Mildt
In 2020 staat de corona uitbraak en de maatregelen hierop een uitreiking in de weg.

Een oeuvre award werd uitgereikt in 2012 aan Joop Pieëte, in 2013 aan Wim Pel en in 2017 aan Arnold Gelderman.

Van 2012 t/m 2017 werd er een Zilveren Zonnetje uitgereikt aan achtereenvolgens Leo Richardson (vertaling), Tim Grommé (techniek), Valjén van den Bosch (aanstormend talent), Jill la Grouw (productie/planning), Franky Rampen (zang), Julius de Vriend (stemacteur tot 15 jaar).

Samen1Stem organisatoren van de Zilveren Koe:
2012-2014 - Thijs van Aken i.s.m. de winnaar van het jaar ervoor
2015-2016 - Shanna Chatterjee, Daan van Rijssel, Jan-Willem Verkuyl
2017-2019 - Anneke Beukman, Franky Rampen
2020 - geen Zilveren Koe als gevolg van Covid-19 en de corona maatregelen
2021 - Boyan van der Heyden, Laura Osinga

Finn Poncin is de stille kracht achter de schermen, met het leveren van podiumdelen, licht en andere onmisbare ondersteuning om de avond tot een succes te maken.